DUT AÐACININ ÖNCESÝ VE SONRASI
Bu Hekimhanlýlar grubunu birkaç aydýr izliyorum. Gerçekten çok güzel bir
iletiþim hattý oluþtu. Özellikle son bir haftadýr, kesilen sembol dut
aðacýnýn verdiði acýyla yazýlan yazýlar bir eðitimci olarak bende baþka
duygularý da çaðrýþtýrdýðý için izninizle bazý düþüncelerimi sizinle
paylaþmak istedim. Ben, Hekimhan'ýn bir köyündenim, ama Hekimhan'da çok
bulunmuþ biriyim. Her yaz Hekimhan'a uðrar, Daþhan'ý adeta tavaf edermiþ
gibi gezer, hamamýn o periþan haline duygulanýr ve oradan sadeliðine
doyamadýðým Eski Cami'ye sýðýnýrým. Hatýrladýðým kadarýyla, çocukken
yazlarý Hekimhan'a geldiðimde o kesilen dut aðacýnýn gölgesinde babamýn
Cumadan çýkmasýný beklerdim. Hatta iki yýl önce, vefat eden Durmuþ Amcam
(Ahmet Soyer)'ýn cenazesini getirmiþ ve o dut aðacýnýn gölgesinde cemaatin
cenaze için toplanmasýný beklemiþtik.
Adeta bu tarihi yapýlarýn verdiði uhrevi hava ve köylülük gibi iki zýt
dünya içiçe geçmiþ Hekimhan'ýmýzda. Köylü olmak kötü bir þey deðil
elbette, ben ve bu gruptaki insanlarýn birkýsmý da köy kökenliyiz ama biz
köyden þehre ya da Hekimhan'a giderken müthiþ sevinirdik. Her köylünün
medeniyetle ilk ciddi temasý kasabalarla baþlar. Ýlk kez medeniyetin birim
ve kurumlarý ile orada tanýþýlýr. Hastalandýðýnda, diþin aðrýdýðýnda, eve
hep oraya gidilir. Devlet oradadýr, askere oradan gidilir, gazeteyle
dünyaya oradan açýlýr. Bana sanki Hekimhan eskiden daha çok þehir havasý
taþýyordu gibi geliyor. Belki de çocukluðun verdiði hisle öyle
düþünüyordum. Kýsaca demek istediðim þu ki Hekimhan ister Hekimhan'da
doðup büyümüþler için ister -onlar kadar olmasa da- Hekimhan yöresinde
olup da orasýný benimseyen insanlar için hala anlamlý ve önemli bir mekan.
Hele gurbete çýkýnca insan bir yurt bilinci nasýl birþeymiþ daha iyi
anlýyor. Benim asýl söylemek istediðim tam olarak bu da deðil.
Bu son dut olayý ile ortaya çýkan baþka bir þey var. O da aidiyetlik
duygusunun insan kiþiliðindeki derinliði ve etkileme gücü. Grupta olan ve
yazan kimselerin bir kýsmý Hekimhan'da yaþýyor ama, büyük bir kýsmý þu
anda Türkiye'nin herhangi bir yerinde memur, müteþebbis ya da baþka
sebeplerle rýzkýný kazanmaya gitmiþ insanlardan oluþuyor. Hatta
yurtdýþýnda her ülkede çok sayýda Hekimhanlý var. Amerika'da, Almanya'da
Belçika'da, Afrika'da Rusya'da ve belki de dünya üzerinde bulunan 150
ülkenin her birinde en az bir Hekimhanlý var diye düþünüyorum. Her ne
sebeple olursa olsun insanlar Hekimhan'dan ayrýlmýþlar ama gönülleri biraz
köyden büyük olan bu kasabadan kopmamýþ, kopamamýþ. Dünyanýn hangi
ülkesinde ve Türkiye'nin neresinde olursa olsun hep insan doðduðu ve
doyduðu topraða, kültüre ve sosyal çevreye aittir. Ýþte bugün biz bu
aidiyet hissiyle düþünüyoruz. Çünkü insan iki ayaklý, düþünen akýllý bir
varlýk olduðu kadar ruh ve duygu sahibi bir varlýktýr ayný zamanda. Ýnsan
tam varlýk hissini bütün hayatý ve çevresi ile birlikte yaþar. Biz nereye
gidersek gidelim içimizde kültür ve çevremizi de götürüyoruz.
Hekimhan niçin bu kadar önemli? Onda farklý olan bir þey mi var? diye
soranlara þu örnekle olayý anlatmaya çalýþayým. Hekimhanlý olmayan eþlerle
evlenen Hekimhanlýlar ilk kez Hekimhan'a geldiklerinde þoke
olmaktadýrlar. Adeta "Senin Hekimhan, Hekimhan dediðin yer burasý mý?"
diyerek rahatsýzlýklarýný dile getirirler. Bu Hekimhan'ý dýþtan
görmektir. Ama bu kimseler belli bir süre Hekimhan'da kaldýktan sonra bu
þehrin þekli olumsuzluklarý yanýnda çok güzel dostluklarýnýn
varlýðýný gördüðünde Hekimhaným'ýzý sevmektedirler.
Gerçekten Hekimhan bir kayanýn önüne kurulmuþ bir küçük kasaba olarak
görülmemeli. Kendine ait bir insan tipi, kültürü ve deðerleri olan bir
yer. Ha! ayný zamanda hoþ olmayan geleneklerimiz ve ahlaki zaaflarýmýz da
yok diyemeyiz ama insanýmýzýn kimyasý tipik Anadolu insanýnýn mayasýna
paralel hatta kendine özgü artý ve eksileri ile ayrý bir rengi de var.
Bunu nereden biliyorsunuz derseniz, çevrenizde bulunan insanlardan
Hekimhan'ý bir kez geçerken görenler ile orada þu ya da bu þekilde yaþamýþ
olanlarla karþýlaþtýðýnýzda anlarsýnýz. Ben böylesi pek çok memur,
öðretmen ve Polisle karþýlaþtým. Hepsi de ilçemizin mahrumiyetinden, köy
gibi olmasýndan þundan bundan þikayetçi ama konu insanýna gelince, "Ha o
baþka" diyerek söze baþlayýp, insanýmýzýn, sýcaklýðý, samimiyeti,
yiðitliði ve diðer bazý hasletlerini saya saya bitiremiyorlar. Tabi ki bu
özellikleri hep Hekimhan'da yaþamýþ olanlar göremiyor. Bize her þeyin
negatifi anlatýlýyor. Millet olarak güzel olan yönlerimizi pek
göremiyoruz. Bunun için Hekimhan dýþýna çýkmak, baþka þehir, kasaba ve
ülke insanlarý tanýmak gerekir ki hem artýlarýmýzý hem de eksilerimizi
görelim. Eksilerimiz çok olsa bile insan profilimiz çok iyi olduðundan
Hekimhanlýlar olarak gittiðimiz yerlerde hemen dikkat çekmekteyiz.
Ben çocukluðumdan beri hep Daþhaný bütün etrafý ile görmek istemiþimdir.
Yani bütün dört yaný açýk, hamamý faal, Cami ile bir külliye oluþturmuþ
kasabanýn ortasýnda hayranlýkla seyredilecek bir þekilde görmek
istemiþimdir. Zaman zaman yapýlan tamirler ve restorasyon çalýþmalarý beni
hep heyecanlandýrmýþtýr. Tarihi yapýlar o þehrin kimliðidir denir.
Gerçekten taþ haný yaparken atalarýmýz adeta dünya durdukça dursun diye
yapmýþlar. Aslýnda daha önce duyduðumuz Hamamýn restorasyonu da olumlu bir
haberdir. Ben herkesin dut aðacýmýzla ilgili duygularýný anlýyorum. Bir
dut aðacý da ne ki? diyerek olayý basit bir olaymýþ gibi görmek de
istemiyorum ama bundan sonra ne olacak sorusu benim açýmdan daha önemli.
Bence Hekimhan için olumlu geliþmeleri de gözönüne alarak bakalým. Ýlk kez
bu yaz þehiriçi taþ döþemesi ve hükumetin önündeki caddenin düzenlenmesi
olumlu ve güzel bir hava katmýþtý Hekimhan'a. Ayrýca yeni maden rezervleri
tespit edilmesi, bazýlarýnýn iþletilmesi için çalýþmalar baþlamasý, bir
deniz canlýsý fosilinin bulunmasý, gibi geliþme ve haberleri heyecanla
izledik. Bu arada belediyenin imkanlarý ölçüsünde çalýþmalarýný
sürdürdüðüne de þahit olduk. Belki de daha önce Hekimhanlýlar olarak
bizlerde, kasabamýz, yerel deðerlerimiz, kültürümüz, insan kaynaklarýmýz
konusunda bugünküne benzer bir duyarlýlýk da mevcut deðildi. Bu vesile ile
daha önceki yönetimlerin de þehircilik adýna yaptýklarý tartýþýlmalýdýr.
Ama benim gündeme getirmek istediðim eski ve yeni yönetimlerden hangisi
iyiydi türünden basit politik tartýþma da deðil. Çünkü, fazla yatýrým ya
da hizmet yanýnda, nereye nasýl yatýrým yapýldýðý, kültürel deðerlerin ne
derece korunduðu gibi konular daha teknik konular bunlara da girmeyelim.
Bir de, insan
deðerlerimize bakalým. Sað sol tartýþmasý yüzünden ne canlarý kaybettik,
nice yýllar komþularýmýz ve akrabalarýmýzla ayrý kamplarda kaldýk.
Bazýlarý öldü, bazýlarý öldürdü. Bizler o zamanlar deðil Türkiye'yi
dünyayý kurtarmakla meþguldük. Böylece tam 50 yýlýmýzý harcadýk. Bu
arada Dünyayý ve Türkiye'yi kurtaramadýðýmýz gibi Hekimhan'ýmýzý kaybetmek
üzere olduðumuzu ancak fark ettik. Bir Çin bilgesi þöyle der."Ben önce
dünyayý kurtarma sevdasýndaydým. On yýl kadar çalýþtým bir sonuç alamadým.
Sonra ülkemi kurtarayým dedim ama on yýllýk çalýþmam yine sonuç vermedi.
Bari kendi þehrimi kurtarayým dedim ama yine sonuç alamadým. ... Þimdi
kendimi kurtarmakla meþgülüm." Ülke olarak Kasabamýz olarak yýllardýr hep
enerjimizi kendi içinde çatýþarak harcadýk. Deðerlerimize, insanlarýmýza
ve tarihi zenginliklerimize sýrt çevirdik. Þimdi bu eksikliðimizi görmeye
baþlýyoruz. Tarih bilinci bütün dünyada evrensel olandan yerele kayýyor.
Artýk milliyetçilik duygularýmýz, Balkanlarda yýkýlan bir Osmanlý camisi
ya da Sudi Arabistan'da kýrsallýðýn yýktýðý bir Osmanlý kalesi yanýnda,
bizim arka sokakta yýkýlan cami, medrese ya da baþka bir tarihi yapýnýn
acýsýný da duymamýzý saðlayacak gerçek bir zemine oturmaya baþladý. Artýk
insanlar Afrika'daki açlara yardým ederken, "Yahu bizim açlarýmýz da var,
onlara niye yardým etmiyoruz" demeye baþladý. Mevlana'nýn dediði gibi
evrensel ve milli (ulusal) olaný gözardý etmeden pergelimizin sivri ucunu
doðduðumuz topraklara batýrýp, onu merkeze alýp çalýþmalýyýz demeye
baþladýk. Bunu anlamýþ olmamýz da çok önemli bir kazanç bence.
Problem çözme ya da tekrar harekete geçme önce saðlýklý bir durum
deðerlendirmesi gerektirmektedir. Ben de artýk, bir þeyler yapmadan önce
bir durum deðerlendirmesi yapacak kývama gelmek üzere olduðumuzu
görüyorum. Sað sol demeden, senin partin benim ideolojim demeden, cazgýr
dedikoducular gibi hep geçmiþte yaþanan dedikodularý evirip çevirmeden,
Hekimhan'ýmýzýn ve çevresinin iyi bildiðimiz tarihi ve beþeri deðerlerine
sahip çýkmamýz gerekmektedir. Tabi iþimiz kolay deðil. Yüzlerce ülkeye ve
þehre daðýlmýþ insanlarýmýzýn bir araya gelmesi kolay olmasa gerek. Fakat
iþte bu dut olayý böyle bir geliþmenin fitilini ateþleyebilir. Artýk
Hekimhan'a bir þehir havasý katmak isteyen belediye baþkanýn "Ýyi ama
dostum bizim halkýmýzda hani o bilinç" demesi kolay deðil. Bizler
yazlýklarýmýzý niçin þuraya buraya yaptýralým eðer Hekimhan bugünkü
medeniyet yarýþýnda ben de varým, soylu ve derinlikli bir kent olmaya
adayým diyorsa.
Bu vesile ile aslýnda belediye baþkanýmýzýn þu ana kadar yaptýðý güzel
çalýþmalarý her yerde takdirle anlattýðýmý ve baþkalarýndan da olumlu
izlenimler aldýðýmý bildirmek istiyorum. Kendisini tanýdýðým için bu
iþteki yanlýþlýkla iliþkili olarak medeni bir tavýr takýnacaðýný
bekliyorum. Bu onu kasabalýlarýn gözünde daha da büyütür. Bu vesile ile
çýkýp bu elim olayýn sebebini açýklamasý, bizim bilmediðimiz bir þey varsa
sebebini bildirmesi, yoksa de pek çok medeni insanýn yaptýðý gibi, "bir
hata yaptýk, insanýz biz de hata yapabiliriz diyerek (özür dilerim demesi
bile) bundan sonra daha duyarlý davranacaðýný söylemesi bizm ve ilçemiz
için bir kazançtýr. Belki bu vesile ile baþka deðerlerimizin yaþatýlmasý
yoluyla bu olumsuz olaydan Hekimhan adýna olumlu bir sonuca ulaþmýþ
olacaðýz. Kendisine ve belediye çalýþanlarýna bu vesile ile saygýlarýmý
bildiriyorum.
Hatalarýmýn hoþgörülmesi ve Biraz uzunca yazdýðým için baðýþlamanýzý rica
ederim.Bütün hemþerilerime saðlýk, huzur ve güzellikler diliyorum.
Hepinizin nevruz bayramýný kutluyorum Allah'a emanet olunuz.
Mehmet Önal
Adnan Menderes Üniversitesi
Fen Edebiyat Fakültesi
Felsefe Bölümü Öðretim Görevlisi
Tel(School) : + 90.(256). 212 8498 Ext 1866
Tel(Home) : + 90.(256). 2197668
Mobile: 0505-2054482
Bu güzel yazýsý için hemþehrime teþekkür ediyorum.
Vedat SOÐUKPINAR
|