|
YETÝÞTÝRME
TEKNÝKLERÝ
1 Çoðaltýlmasý ve
Kullanýlan Anaçlar
Kayýsý çeþitleri
aþý ile çoðaltýlýr. Kaysýnýn çoðaltýlmasýnda kullanýlan en uygun aþý,
durgun göz aþýsýdýr. Aþý normal olarak toprak yüzeyinden 10-15 cm
yükseklikten yapýlýrsa da kýþlarý soðuk geçen yerlerde yüksekten
aþýlamak, yeni gövdeyi zerdaliden teþkil etmek daha güvenli olur.
Çöðürler tohum
tavalarýndan þaþýrtma parsellerine dikilir veya þeftalide olduðu gibi
tohumlar sýralar üzerine ekilerek yerinde aþýlanýr. Ýkinci uygulama
ile bir yýl kazanýlmýþ olur.
Kayýsýya anaç
olarak zerdali, mirobolan eriði, badem ve þeftali kullanýlýr. Ancak,
anaç seçiminde toprak þartlarý, topraktaki zararlýlar, aðacýn
gelecekte almasý beklenilen büyüklük ve meyvelerin kullanýlma
þekilleri ve kalitesi büyük rol oynar.
Kültür çeþitleri
ile uyuþmasý, üzerindeki kalemin geliþmesi ve hatta kurak þartlara
dayanmasý bakýmýndan kaysý için en iyi anaç zerdalidir. Bu anaç
nemotoda dayanýklý olduðu gibi derin ve geçirgen topraklarda tercih
görür. Kireçli ve hatta kýsmen tuzlu topraklarda da yetiþir.
Badem kaysýya anaç
olarak kireçli ve taþlý topraklarda kullanýlýr ancak, bademle
kaysýlarýn her zaman uyuþmadýklarý unutulmamalýdýr.
Kayýsýya anaç
olarak, özellikle alüviyal topraklarda, þeftali de kullanýlsa da bu
anaçla da çoðu zaman kayýsýyla iyi uyuþmamaktadýr. Nemli ve aðýr
topraklarda kaysýya anaç olarak eriðin kullanýlmasý bir zorunluluktur.
2.
Bahçe Tesisi
Tesis sýrasýnda
zerdali anacý üzerindeki aðaçlar arasýnda 10 X 10 býrakýlmalý, erik
anacý üzerinde bu 8 X 8 olabilir. Sulanmayan yerlerde bu mesafe ve
aralýklar, 1,5 veya 2 katýna çýkarýlýr Fidanlar, bahçeye kýþý ýlýk geçen yerlerde sonbaharda, yaprak dökümünden ilkbaharda gözlerin sürmesine kadar geçen periyot dikilir. Bununla birlikte, bu þartlarda, en iyisi, dikimin kýþ baþýnda yani fidanlar kýþ dinlenmesine girdikleri zaman yapýlmasýdýr.
Yýllýk Bakým
Ýþleri
Toprak iþleme
Kayýsý bahçelerinde
dikimden sonra ilk birkaç yýl açýk toprak iþlemesi yapýlýr. Bundan
sonra, bahçelerde geçici bir örtü bitkisinin ekilmesi faydalý olur.
Bahçelerde daimi
çayýr toprakta suyun bol bulunduðu yerlerde ekilebilir. Kýraç
alanlarda türlü materyalle yapýlan malçlamanýn gerek meyve miktarý
gerekse meyve iriliði üzerine olumlu etki yaptýðý bulunmuþtur.
Sonbaharda yaprak
dökümünden sonra bahçe yüzeysel olarak kültüvatör veya küçük bahçe
pulluðu ile sürülür. Ýlkbaharda çaðlalar fýndýk büyüklüðüne geldiðinde
ve yabani otlarýn çoðunluðunun çýktýðý, yaðýþlarýn bol olduðu dönemde,
sýra aralarý yine ayný þekilde sürülür. Aðaç dipleri belle iþlenir.
Sulama
Meyvelerin
irileþtiði ve olgunlaþtýðý yaz devresinde sulanmasý gerekmektedir.
Sulama imkanlarýnýn bulunduðu yerlerde topraðýn geçirgenliði, sýcaklýk
ve buharlaþma þiddeti dikkate alýnarak sulama aralýklarý tayin
edilmelidir.
Sulama sýrasýnda
suyun 1,50-1,80 m. yani köklerin en çok bulunduðu toprak bölgesine
ulaþmasý istenir. Sýk,sýk yüzlek yapýlan sulamalar fayda yerine zarar
verir.
Gübreleme
Bahçelerde geçici
örtü bitkisi yetiþtirilmesiyle aðaçlarýn organik madde ihtiyaçlarý
büyük ölçüde karþýlanmýþ olur.
Kayýsý bahçeleri
için her üç yýlda bir, bir dönüm baþýna 3 ton çiftlik gübresi
verilmesi uygun olup, suni gübrelerden her yýl aðaç baþýna her aðacýn
yaþý için 100 gr hesabý ile (örneðin: 10 yaþýndaki aðaca 1 kg)
verilmesi faydalýdýr
Fosforlu gübreler
sonbaharda aðacýn gövdesinden itibaren 1-1,5 m. dýþýna açýlacak bir
ark içerisine bant þeklinde verilmesi, azotlu gübrelerinde ilkbaharda
mart baþýnda 1/2 sini, mayýs baþýnda 1/2 sini olmak üzere serpme
þeklinde verilmesi gerekir.
Budama
Kayýsý aðaçlarý
serbest bölge, deðiþik doruk dallý ve yatay palmet þeklinde
taçlandýrýlýrlar. Aðaçlarda taç þekli amacýyla yapýlan budamalar
esnasýnda ana ve yan dallar üzerinde uzanmýþ olan obur dallar ile ayný
yönde birbirine çok yakýn uzamýþ olan sürgünlerin kesilmesiyle büyüme
teþvik edilmiþ ve iyi bir bahçe kurulmuþ olur.
Verimli aðaçlarýn
budanmasýnda esas ürünün iki ve daha yaþlý dallar üzerinde meydana
geldikleri dikkate alýnarak dalcýklarýn korunmasýna çaba gösterilmeli
Bu nedenle kaysýlarda dalcýk seyreltmesi yapýlmaz. Ancak yapýlan
budamalarla da tacýn iç kýsmýnýn iyi ýþýk görmesini ve bu dallarýn
kurumamalarýna yardým edilir.
Aðaçlar yaþlandýkça
yeni sürgünlerin uzunluklarý da azalmaya baþlar. 40-75 cm'lik bir
geliþme göstermesi gereken sürgünler artýk bu kadar büyümüyorsa
budamayý daha þiddetli yapmak gerekir. Kayýsýlarda budama yaralarý
mutlaka macunla kapatýlmalýdýr.
Seyreltme
Kayýsýlarda
seyreltme daha çok sofralýk olanlarda yapýlýr. Kurutmalýk olanlarda
yapýlmaz Seyreltme meyve iriliðini artýrýr, meyvelerin dallarda ve
aðaçlar üzerinde iyi bir þekilde daðýlmalarýný saðlar ve meyvenin
kalitesini yükseltir.
Kayýsýlarýn en iyi
seyreltme zamaný çekirdeðin sertleþmeye baþladýðý zamandýr. Seyreltme
sýrasýnda küçük meyveler koparýlmalý, büyük olanlar býrakýlmalý ve 4-8
cm mesafe ile seyreltilmelidir.
Herekleme
Aðaçlar büyüyüp
yaþlandýkça dallar, yaprak ve meyvelerin aðýrlýðý ile aþaðý doðru
sarkar. Ürünün fazla olduðu özellikle olgunluða doðru dallarýn kýrýlma
tehlikesi artar bunu önlemek için dallara herek vererek kýrýlmalarý
önlenir.
|